6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun (“Kanun”) 05.11.2014 tarih ve 29166 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır ve 01.05.2015 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu makale, Kanun tarafından öngörülen yasal düzenleme hakkındadır.I. Kanunun Amacı ve KapsamıKanun, bilgi ve iletişim teknolojisinin gelişimine bağlı olarak ortaya çıkan ihtiyaçları karşılamak ve bu bağlamda; diğer kanunlarda düzenlenmeyen ancak bilgi toplumu ve elektronik ticaretin gereği olan hususların tamamlanması ile elektronik ticaret ve bilgi toplumu hizmetlerine ilişkin esasları ve kavramları belirlemek amacını taşımaktadır.Amacına uygun olarak Kanun, elektronik ticarete ilişkin esasları, ticari iletişimi, hizmet sağlayıcı ve aracı hizmet sağlayıcılarının sorumluluklarını, elektronik iletişim araçlarıyla yapılan sözleşmeleri, bilgi verme yükümlülüğünü ve uygulanacak yaptırımları düzenlemektedir.II. Bilgi Verme YükümlülüğüKanunun 3. Maddesi kapsamında düzenlenen bilgi verme yükümlülüğü, ticari işlemin taraflarının “tüketici” olup olmamasına (bize göre daha doğru bir ifadeyle, işlemin “tüketici işlemi” olup olmamasına”) göre farklılık göstermektedir.Taraflardan birinin tüketici olduğu – tüketici işlemi sayılan ticari işlemler -açısından; “elektronik ticaret faaliyetinde bulunan gerçek ve tüzel kişi” olarak tanımlanan hizmet sağlayıcılar, alıcıların kolayca ulaşabileceği şekilde ve güncel olarak tanıtıcı bilgilerini alıcıya sunmalıdır. Söz konusu bilgiler hizmet sağlayıcının ticaret unvanı, ticaret sicil numarası ve tanınmasını sağlayacak diğer bilgileri içerir. Sözleşmenin kurulabilmesi için izlenecek teknik adımlara ilişkin bilgiler, sözleşme metninin hizmet sağlayıcı tarafından saklanıp saklanmayacağı ve bu sözleşmeye alıcının daha sonra erişiminin mümkün olup olmayacağı ve bu erişimin ne kadar süreyle sağlanacağı bilgisi, veri hatalarının belirlenmesi ve düzeltilmesi ile ilgili teknik araçlar da alıcıya sağlanmalıdır. Hizmet sağlayıcı, varsa meslek odası ile meslekle ilgili davranış kurallarını ve bunlara elektronik olarak ne şekilde ulaşılabileceğini de alıcıya bildirir. Ancak, sözleşme e-posta veya benzeri bireysel iletişim araçları yoluyla yapılıyorsa, tarafların müzakere etmek hakkı bulunduğu kabul edileceğinden, burada sayılan yükümlülükler söz konusu sözleşmelere uygulanmayacaktır.Tüketici işlemi sayılmayan ticari işlemler açısından, örneğin tacirler arasındaki ticari işlemlerde, yukarıdaki düzenlemelere uyulması mecburi değildir ve taraflar söz konusu düzenlemelerin aksini kararlaştırabilecektir. Ancak bu durum, tacirlerin tüm işlemlerinde olduğu gibi elektronik ticaret faaliyetleri sırasında da tacir olmanın gerektirdiği dikkat ve özeni göstermesi yükümlülüğünü ortadan kaldırmamaktadır. Diğer yandan, ticari işlemin tüketici işlemi olup olmamasından bağımsız olarak, hizmet sağlayıcılar sözleşme hükümlerinin ve varsa genel işlem şartlarının alıcı tarafından saklanılmasına imkan sağlamakla yükümlüdür. Böylece, alıcı sözleşme hüküm ve şartlarını sözleşme kurulduktan sonra da kontrol edebilecek ve alıcının onayı olmadan bu hüküm ve şartlarda herhangi bir değişikliğe gidilemeyecektir.III. SiparişKanun, elektronik iletişim araçlarıyla verilen siparişler hususunda da ticari işlemin tüketici işlemi olup olmamasına göre ikili bir düzenleme öngörmüştür.Tüketici işlemi sayılan ticari işlemlerde hizmet sağlayıcı, siparişin onaylanması aşamasında ve ödeme bilgilerinin girilmesinden önce, alıcının ödeyeceği toplam bedel de dahil sözleşmenin tüm şartlarını açıkça görmesini sağlar ve siparişi aldığına dair teyidi elektronik iletişim araçlarıyla teyit eder. Hizmet sağlayıcı, sipariş verilmeden önce alıcıya, veri girişi hatalarını belirleyebilmesi ve düzeltebilmesi için gerekli teknik araçları sağlar.Tüketici işlemi niteliğinde olmayan, örneğin tarafların tacir olduğu ticari işlemlerde ise, siparişlerle ilgili yukarıdaki düzenlemeye uyulması mecburi olmayıp, aksi kararlaştırabilir.IV. Ticari İletişimTicari iletişimde, ticarî iletişimi yapanların ya da adına yapılanların, kimliğinin belirlenebilir olması şarttır. Buna göre, iletişim kime yapılırsa yapılsın, ticari iletişimin kimin tarafından ya da kimin adına yapıldığı net ve açık olmalıdır. Diğer yandan, indirim ve hediye gibi promosyonlar ve promosyon amaçlı yarışmaların niteliği ve bunlara katılım ve bunlardan faydalanma şartları alıcı açısından açık ve anlaşılır olacak şekilde sunulmalıdır.V. Ticari Elektronik İleti ve İletiyi Reddetme HakkıKanun tarafından öngörülen genel kural uyarıca, “esnaf ya da tacir olmayan” alıcılara ticari elektronik ileti gönderilebilmesi için önceden onaylarının alınması gerekmektedir. Alıcı, kendisi ile iletişime geçilmesi için iletişim bilgilerini vermişse, temin edilen mal veya hizmetlere ilişkin değişiklik, kullanım ve bakıma yönelik ticari ileti gönderilmesi için ayrıca onay alınmasına gerek yoktur.Genel kuralın bir istisnası olarak, esnaf ve tacirlere önceden onay almaksızın ticari elektronik iletiler gönderebileceklerdir. Zira kanunun gerekçesinde de belirtildiği gibi, “…esnaf ve tacirlerin kendilerine gelen reklam amaçlı elektronik iletilerden haberdar olabilmeleri ticarî hayatın bir gereğidir.” Ancak bu kişiler de istedikleri zaman elektronik iletiyi reddetme imkanına sahiptirler.Ticari elektronik iletinin içeriği, alıcının onayına uygun olmalıdır. İletide hizmet sağlayıcının tanınmasını sağlayan bilgiler ile haberleşmenin türüne bağlı olarak telefon numarası, faks numarası, kısa mesaj numarası ve elektronik posta adresi gibi güncel iletişim bilgileri ile iletinin konusu, amacı ve iletiler başkası adına aracı tarafından yapılmaktaysa, bu halde kimin adına yapıldığına dair bilgilerin yer alması gerekir.Tacir olsun olmasın, tüm alıcılar hiçbir gerekçe göstermeye gerek duymaksızın, elektronik ileti almayı reddedebilmeli ve bu talebini, iletinin içeriğinde yer alan iletişim bilgilerini kullanarak, elektronik iletişim araçlarıyla kolay ve ücretsiz olarak beyan etmesi yeterli olmalıdır. Bu halde, hizmet sağlayıcı üç iş günü içerisinde ticari iletiyi göndermeyi durdurmakla yükümlüdür.VI. Kişisel Verilerin KorunmasıHizmet sağlayıcı ve aracı hizmet sağlayıcı, elektronik ticaret ve bu kapsamda gerçekleştirdiği işlemleri nedeniyle elde ettiği kişisel verileri saklamak ve güvenliğini sağlamak ile sorumlu tutulmuştur. Bu halde, söz konusu kişisel veriler ilgilisinin onayı alınmaksızın üçüncü kişiler ile paylaşılamayacak ve elektronik işlem kapsamında olmayan başka işlemler için kullanılamayacaktır.VII. DenetimKanunun uygulanması ve elektronik ticaretin gelişimiyle ilgili her türlü tedbiri almak ve denetimi yapmak Gümrük ve Ticaret Bakanlığının yetkisindedir. Bakanlıkça denetim elemanlarınca talep edilmesi halinde, hizmet sağlayıcılar ve aracı hizmet sağlayıcılar her türlü bilgi, belge, defter ve kayıtları sunmak ve bunların örneklerini noksansız ve gerçeğe uygun olarak vermek, yazılı ve sözlü talepleri karşılamakla yükümlüdür.VIII. Cezai YaptırımlarKanunun 12. Maddesinde, Kanun kapsamında getirilen yükümlülüklerin ihlali halinde hizmet sağlayıcı veya aracı hizmet sağlayıcılara uygulanacak idari para cezaları düzenlemiştir. Cezalar, ihlal edilen yükümlülüğün mahiyetine göre değişmekle birlikte, 1.000.-TL ile 15.000.-TL arasında değişmektedir. Bir defada birden fazla kimseye, Kanunun 6. Maddesinin 1. fıkrasına aykırı olarak önceden onay almaksızın elektronik ileti gönderilmesi halinde ise, bu ihlal için öngörülen idari para cezası on katına kadar arttırılabilecektir.IX. SonuçKanun, elektronik ticarete ilişkin usul ve esasları düzenlenmekte ve yasal mevzuattaki mevcut boşlukları doldurmaya hedeflemektedir.Kanun, genel olarak iki alanda düzenleme yapmaktadır. Bunlardan birincisi, elektronik araçlarla yapılan sözleşmelerde hizmet sağlayıcı tarafından alıcıya yeterli ve gerekli bilginin verilmesi ve hizmet sağlayıcılar açısından getirilen diğer yükümlülüklerdir. Kanun, alıcının satın alacağı mal veya hizmeti tanıyabilmesini sağlamayı ve alıcıyı yanıltıcı bilgilerin önüne geçmeyi hedeflemektedir. Diğer bir husus ise, sözleşmenin sonradan erişilebilir kılınması ve teknik ya da maddi hataların düzeltilebilmesine imkan tanınmasıdır.Kanun ile düzenlenen diğer alan ise, istenmeyen elektronik postaların önüne geçilmesi ve kişisel verilerin korunmasıdır. Kanun, Avrupa Birliği müktesebatına uygun olarak, elektronik iletilerin ilkinde dahi alıcıdan önceden izin alınmasını gerektiren “opt-in” sistemini kabul etmiştir. Bu sistemin istinası, esnaf ve tacirler arasındaki ticari faaliyetlere ilişkin haberleşmelerde, önceden izin alınmasının mecburi olmaması ancak ilk iletiden sonra tacirin ye da esnafın iletiyi reddetme hakkının bulunmasıdır. Kanun, istenmeyen elektronik iletilerde olduğu gibi, diğer bazı yükümlülükler açısından da “tüketici işlemi niteliğinde olan ve olmayan” ticari işlemler bakımından farklı düzenlemeler öngörebilmektedir. Kanun kapsamında çıkarılacak ilgili yönetmeliklerin de yürürlüğe girmesi ile Kanunun uygulaması hakkında daha detaylı bir yasal düzenlemeye kavuşulmuş olacaktır.