Yeni Tip Korona Virüs (Covid 19) salgınının pandemi ilan edilmesi ile birlikte çalışana korona virüs pozitif tanısı konulması halinde bu durumun iş kazası sayılıp sayılmayacağı konusunda birçok fikir öne sürülmüştür. Önemle belirtmek isteriz ki hali hazırda konuyla ilgili resmi bir kurumdan açıklama yapılmamış olmak ile birlikte 4857 sayılı İş Kanunu ve benzeri durumlarda verilmiş Yargıtay kararları ışığında hukuki görüşlerimizi aşağıda bilginize sunmak isteriz;1. İŞ KAZASININ UNSURLARIa. İş Kazası Tanımı5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 13. Maddesi; İş kazasını,a) Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,b) İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle,c) Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,d) Bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,e) Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen özre uğratan olay…” olarak belirtilmiştir. Dolayısı ile, iş kazasının mutlaka işin görülmesi sırasında fiziki olarak (düşme, kırık, makine kazaları vb. olaylar gibi) görünür bir özre uğraması değil, hastalık ya da ruhen özre yol açan (korku endişe vb. olaylar dahil) olaylar iş yeri kazası sayılmıştır.Yargıtay 21. Hukuk Dairesi, 1996/2674 E. Ve 1996/2738K. Sayılı kararında anılan maddelerin kapsamını genişleterek servis beklerken trafik kazası geçiren çalışanın durumunu il kazası olarak nitelendirmiştir.Yaşanan benzeri bir durumla ilgili olarak ise de Yargıtay; “İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle Ukrayna’ya yapılan sefer sırasında kendisine H1N1 (domuz gribi) virüsü buluşan tır şoförü olan işçinin, Türkiye’ye döndükten sonra meydana gelen ölümünün iş kazası olarak kabul edilmesi gerektiğini” belirtmiştir.b. İlliyet bağıİş kazasından söz edilebilmesi için kazanın meydana gelmesi ile işverenin kusuru arasında bağlantı olması gerekmektedir. Kazanın işin görüldüğü sırada, işveren tarafından çalışanın görevlendirildiği sırada ya da işveren tarafından tahsis edilen araç, servis aracı ya da söz konusu servisin yine işveren tarafından gösterilen bekleme noktasında meydana gelmiş olması ve en önemlisi de iş ile ilgili bir nedenden dolayı meydana gelmiş olması gerekmektedir. Bu husus aynı zamanda iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin alınıp alınmadığı hususunu beraberinde gerilmektedir.Covid 19 salgını kapsamında ise işveren tarafından alınması gereken önlemler idare tarafından verilen tavsiyeler kapsamında;Servis sayılarının artırılması ve mümkün olduğu kadar boş koltuk bırakılması,Risk gurubuna giren kalp, astım ya da kronik rahatsızlığı bulunan ve 65 yaş üzeri çalışanlara izin kullandırılması,Çalışanların mümkün olduğu kadar evde çalışmaya yönlendirilmesi ve fiziki olarak iş yerinde çalışan personelin aralarında en az 1,5 m mesafe bırakılması,Yemekhanelerde boşluk bırakılması mümkün ise bir masa boş bırakılması ya da masaların arasının açılması, oturan sayısının düşürülmesi için imkan olduğu ölçüde personelin aralıklarla ve belirli zaman dilimlerinde yemekhanede bulunması,Personelin toplu olarak bulunabileceği alanları azaltılması,Dezenfektan ve kolonya vb. temizlik malzemelerinin tüm personelin erişimine açık bir alanda bulunması,İş yeri hekiminin ve ambulansın daimi olarak iş yerinde bulundurulması ve düzenli ateş ölçümü yapılması,Uyarı levhalarının işletmenin genelinde ve görünür yerinde asılması,Tesis ve ana bina girişlerinde ateş ölçer konulması, (Sağlık Bakanlığı 38 derece ve üzerinde ateşi risk grubuna sokmak ile birlikte 37.5 derece ve üzerinde önlem alınmasını ve personelin derhal sağlık ocağına ya da bir hastaneye maske ve eldiven ile yönlendirilmesini tavsiye etmekteyiz.İş kazasına ilişkin olarak açılan davalarda illiyet bağının olmadığına ilişkin ispat yükü işverenindir.2. İŞ KAZASI BİLDİRİMİa. İş Yerine Gelen Personel Açısındanİşveren tarafından yukarıda 1. Madde kapsamında yer alan tedbirlerin alınmasının ardından, iş yerine giriş yapmak isteyen çalışanın durumu şüpheli ise, ateş ölçümünde 37.5 ve üzerinde bir ateş tespit edildi ise personelin iş yerine alınmaması ve mümkünse maske ve eldiven temin edilerek sağlık kurumuna gitmesi tavsiyesi ile gönderilmesi gerekmektedir. Burada asıl amaç diğer çalışanların korunmasıdır.Bu halde işveren açısından hastalığın kapılmasında gerekli önlemlerin alınması sonucunda virüsün iş yerinde ya da servis aracında ya da servis beklerken kapılmadığı yönünde tüm tedbirler alındı ise iş kazası olarak belirtilmeyecektir.b. İş Yerinde Bulunan Personel AçısındanÇalışan, iş yerine gelmesinden sonra çalışma esnasında görülen bulgular nedeni ile revire sevk edilmiş ve bulgular kuvvetli ise, ivedilikle maske ve eldiven takılarak sağlık merkezine yönlendirilmelidir. Bu durumda iki husus ortaya çıkmaktadır; i) her durumda iş kazası olarak nitelendirmek ve yargılama esnasında mahkemece karar verilmesi, ii) işveren ile illiyet bağı olduğunun ispat zorluğu nedeni ile iş kazası bildirimi yapılmayarak konu yargıya taşınır ise yapılacak yargılama sonucu verilecek karar uyarınca hareket edilmesi.Covid 19 semptomları gösteren bir çalışanın işe gelmesi çalışanın kusuru olmak ile birlikte, söz konusu virüsün niteliği bulaşma özellikleri ve belirtilerinin hemen ortaya çıkmaması çalışanın dışarıdan da virüsü kapma ihtimali göz önünde bulundurulduğunda (tavsiyemiz iş kazası olarak bildirilmesinde bildirilmemesinin sonuçları dikkate alındığında fayda olacağı ile birlikte) işveren inisiyatifinde olarak, konunun tartışmalı olması ve henüz idarece bir açıklama yapılmamış olması nedeni ile, iş kazası olarak bildirilemeyebilecektir, Covid 19 pozitif olan bir çalışanın artık diğer çalışanlara ve servis arkadaşlarına bulaştırma ihtimalinin yüksek olması nedeni ile söz konusu çalışanın temas ettiği diğer çalışanların virüs semptomu göstermesi halinde bu durum iş kazası sayılmalı ve iş kazası olarak bildirilmelidir.